حق توسعه اجتماعی به عنوان گفتمان ضد هژمونیک در ایران

چکیده

مفهوم حق توسعه به عنوان گفتمان ضد هژمونیک، به معنای حق دسترسی به فناوری‌های نوین و توسعه‌ی آن‌ها برای کشورهای در حال توسعه از جمله ایران است. این حق برای کشورهایی که در حال توسعه هستند از جمله ایران، به دلیل تفاوت‌های بین کشورهای پیشرفته و در حال توسعه در زمینه‌ی فناوری و اقتصاد، بسیار مهم است. این حق به عنوان یک گفتمان ضد هژمونیک، به دلیل اینکه کشورهای پیشرفته، به عنوان صاحبان فناوری‌های نوین، سعی در حفظ هژمونی خود دارند، محل بحث و مناقشه است. در این مقاله سعی خواهد شد نسبت به احصا این حق و تشریح گفتمان حق توسعه به عنوان گفتمان ضد هژمونیک در این مورد بحث شود. پژوهش حاضر با روش توصیفی-تحلیلی صورت پذیرفت. در واقع، حق توسعه اجتماعی به عنوان یک گفتمان ضد هژمونیک، به دلیل اینکه کشورهای در حال توسعه، به دنبال دسترسی به فناوری‌های نوین هستند، برای حفظ استقلال و خودکفایی خود، مطرح شده است. در این اثنا کشورهای توسعه یافته با نادیده انگاشتن این حق به شیوه‌های متعدد سعی در اعمال هژمونی و یا ابقای آن داشته اند و نقش سازمان­هایی که با اعمال ساز و کارهایی نسبت به انسداد این حق مسئول هستند پررنگ‌تر است. قانونی شدن ادعاهای جهان سوم برای عدالت توسعه، اعتراض به ترتیبات ساختاری جهانی به عنوان ادعاهای حقوق بشر، و ادغام متعاقب آن اصول حقوق بشر با مفاهیم توسعه منعکس شده در چارچوب هنجاری حق توسعه، نمونه‌های نهایی از گفتمان ضد هژمونی حق توسعه است.