تحلیل فرآیند مدیریت تبلیغات انتخاباتی در فضای مجازی: پژوهشی کیفی از خبرگان

چکیده

هدف: انتخابات یکی از مهم‌ترین عرصه‌های حضور مردم در صحنه تصمیم‌گیری در نظام مردم سالاری به شمار می‌رود که تحت تاثیر عوامل مختلفی قرار می‌گیرد؛ چنانچه گسترش کاربرد شبکه‌های مجازی در ابعاد مختلف اجتماعی، سیاسی، اقتصادی، فرهنگی و.... زندگی مردم، کیفیت و کمیت انتخابات را تحت تاثیر قرار داد. بر این مبنا، هدف اصلی این پژوهش، بررسی و تحلیل دقیق فرآیندهای مدیریت تبلیغات انتخاباتی در فضای مجازی است تا از طریق شناخت بهتر رویکردها و استراتژی‌های به کار رفته در این عرصه، درکی عمیق‌تر از نحوه تأثیرگذاری این تبلیغات بر رأی‌دهندگان به دست آوریم. ما در این تحقیق، به دنبال شناسایی عوامل کلیدی موفقیت در مدیریت کمپین‌های دیجیتال انتخاباتی و ارائه راهکارهایی برای بهبود اثربخشی و کارآمدی این کمپین‌ها در جهت افزایش مشارکت انتخاباتی و مردم سالاری هستیم.
مواد و روش‌ها: پژوهش از نظر هدف کاربردی و با استفاده از روش کیفی انجام شد. از میان رویکردهای پژوهش کیفی، پژوهش با استفاده از رویکرد تحلیل محتوا مورد استفاد قرار گرفته است. ابتدا ضمن مطالعه دقیق پیشینه پژوهش، سوالات پژوهش تدوین و با 10 نفر از خبرگان و صاحبنظران به صورت هدفمند و مبتنی بر روش گلوله برفی مصاحبه انجام شد. یافته‌های حاصل از مصاحبه مبتنی بر روش سه مرحله‌ای کدگذاری نظری گلیزر و اشتراوس (1967) در محیط نرم افزار MAXQDA22 کدگذاری شد و با روش تحلیل کلایزی (1973) مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند.
بحث و نتیجه‌گیری: یافته‌های این پژوهش در چهار محور الف- کارکردهای مدیریت تبلیغات انتخاباتی در فضای مجازی در قالب 5 مضمون «تعیین هدف تبلیغات انتخاباتی»، «شناسایی جامعه هدف، رقبا و تحلیل روندهای اجتماعی-سیاسی جامعه»، «تعیین استراتژی-های تبلیغاتی»، «مدیریت تبلیغات سیاسی» و «نظارت و ارزیابی فرایند تبلیغات انتخاباتی»؛ ب- چالش‌های تبلیغات انتخاباتی در فضای مجازی در قالب 3 مضمون «آسیب‌های سیاسی-اجتماعی»، «آسیب‌های اقتصادی»، و «آسیب‌های قانونی»؛ ج- نقش تبلیغات انتخاباتی در فضای مجازی در قالب 4 مضمون «گستردگی کاربردی، اطلاعاتی، ابزاری و روشی تبلیغات انتخاباتی»، «کاهش و حذف محدودیت‌های تبلیغات سنتی در تبلیغات انتخاباتی در فضای مجازی»، «هنجارسازی در تبلیغات انتخاباتی در فضای مجازی» و «شکل‌گیری واکنش‌های میدانی و غیرمیدانی در تبلیغات انتخاباتی در فضای مجازی»؛ د- روش‌های تبلیغات انتخاباتی در فضای مجازی در قالب 3 مضمون «استفاده از محتوای چندرسانه‌ای در شبکه‌های اجتماعی»، «ایجاد کمپین، وبسایت، وبلاگ و سامانه پیامکی انتخاباتی» و «شاخص‌ها و شگردهای تبلیغات انتخاباتی» استخراج گردید.