بررسی نقش حیره در چالش‌های سیاسی و اقتصادی ساسانیان و اعراب (از زمان بهرام پنجم تا جنگ ذی قار)

چکیده

یکی از مناطق مهمی که پادشاهی ساسانی و اعراب در مورد آن مجادله داشتند حیره بود. حیره در منطقه مرزی بین ایران ساسانی و عربستان قرار داشت که هم اهمیت اقتصادی و هم سیاسی آن شایان توجه خاص ساسانیان بود. قبایل عرب خواهان نفوذ در حیره بودند تا با به دست آوردن قدرت سیاسی حتی به صورت نیمه مستقل و وابسته به ساسانی در مناسبات کشورهای مختلف همسایه خود امپراتوری روم و حکومت ساسانی به ایفای نقش بپردازند. حیره پل ارتباطی مناطق متمدن آن روزگار محسوب می‌شد شهری با چندین فرهنگ که از عراق دوران باستان تا زمان ساسانی را شامل می‌شد. در این پژوهش جایگاه و موقعیت حیره در چالش‌های سیاسی، اقتصادی ایران و اعراب(از زمان بهرام پنجم تا جنگ ذی قار) بررسی شده است و میزان تأثیرگذاری این شهر در شرایط اقتصادی و سیاسی ساسانی در این دوران پرسش اصلی به حساب آمده است. یافته‌های پژوهش حاکی از آن است که از بعد اقتصادی ایران ساسانی تلاش می‌کرد از طریق نفوذ نظامی و سیاسی و تسلط بر راه‌ها و بازرگانی حیره را به دست آورد و خاندان‌های حکومتگر حیره از طریق حمایت نظامی و سیاسی از ساسانیان در معامله دو سر سود نقش فعالی ایفا کرده‌اند. و نقش آن‌ها تا زمانی که اعراب حکومت نیمه مستقل خود را در حیره داشته‌اند کاملاً به نفع حکومت ساسانی تمام شده است. فقدان حکومت حیره مشکلات بسیاری برای ساسانیان ایجاد کرده است.