وضعیت امنیت در حکومت پشتکوه اواخر دوره قاجار و جایگاه عملکرد غلامحسین خان شهاب‌الملک در آن

چکیده

حکومت پشتکوه، در یک سوم پایانی عهد قاجار، مواجه با آسیب ها، تهدیدات و رخدادهای امنیتی بوده است. مناقشات مرزی با عثمانی، شورش‌های داخلی، جنگ‌های منطقه ای، نارضایتی و عدم اطمینان تابعان، سوء مدیریت برخی کارگزاران و مهاجرت ناخواسته اهالی، باعث تکانه‌های شدید ضد امنیتی گردیده بود. غلامحسین خان شهاب‌الملک از نخبگان ابزاری درون حاکمیت، به انتظام بخشی امور ماموریت یافته، و اقداماتی به مقصد بازتولید، بهبود و ارتقای امنیت در منطقه به عمل آورده بود. این پژوهش کوششی است برای پاسخ دادن به این پرسش که: غلامحسین خان شهاب‌الملک چه نقشی در امنیت حکومت پشتکوه در اواخر دوره قاجار داشته است؟ و در پی آزمودن این فرضیه که: شهاب‌الملک، به پشتوانه کفایت در عاملیت، با تقویت بنیه مالی، دلالت و اطمینان تابعان، اطلاع رسانی، تمهیدات و اقدامات نظامی، در اواخر دوره قاجار امنیت در حکومت پشتکوه را بهبود بخشیده بود. پژوهش حاضر با روش توصیفی ـ تحلیلی انجام شده و بخش عمده‌ای از اسناد و مدارک مورد بررسی در این پژوهش، برای نخستین بار است که منتشر میشود. همچنین نظریه نخبه گرایی به عنوان چارچوب نظری پژوهش به کار گرفته شده است. یافته‌های پژوهش نشان می‌دهد که شهاب‌الملک توانسته بود با بهبود منابع مالی حکومت، ایجاد اطمینان و امیدواری در تابعان و تمهیدات نظامی و امنیتی، به تحصیل و صیانت از امنیت در حکومت پشتکوه مساعدت نماید.