نقص در سازوکار زور مشروع و فقدان سوژه‌های بهنجار: رویکردی آسیب شناسانه به نهاد دولت در ایران

چکیده

نهاد دولت در ایران در ایجاد سوژه­های بهنجار و مطیع قانون اغلب ناکام بوده است. به بیانی روشن‌تر دولت در ایران از سویی با سازوکارهای ناقص اعمال زور مشروع مواجه بوده و از سوی دیگر نتوانسته سوژه­های بهنجاری را به‌سان پیامد کشمکش رژیم­های متعارض حقیقت (ایران گرایی، اسلام­گرایی، غرب­گرایی) تدارک ببیند. بدین ترتیب هدف مقاله پاسخ به چرایی ناکامی دولت در ساخت و ایجاد سوژه بهنجار است و لذا با محوریت مفهوم حکومتمندی به‌عنوان اندیشه متأخر فوکو، مقاله به دنبال آسیب‌شناسی نهاد دولت در ایران معاصراست. روش این مقاله تکنیک­ ردیابی فرآیند است؛ این تکنیک که نوعی مطالعه موردی است مبتنی بر این پیش‌فرض است که تبیین یک پدیده خاص مانند آسیب‌شناسی دولت در ایران، مستلزم بررسی گام‌به‌گام سلسله علل تا رسیدن به معلول است. لذا کوشش اصلی ما در بخش روش ترسیم مکانیسم علی ناکارآمدی دولت در ایران است. یافته­ مقاله این است که سوژه سازی و ایجاد سوژه­های بهنجار به‌مثابه یگانه مسیر اعمال قدرت مشروع در عصر مدرن نقش اساسی در شکل­گیری و استمرار نهاد دولت در ایران با شاخصه حاکمیت قانون دارد، بنابراین هرگونه اختلال در فرایند سوژه سازی را باید نقص در سازوکار اعمال قدرت دولت تعبیر و به‌عنوان آسیب نهاد دولت شناسایی کرد. نتیجه این مقاله آن است که تنش بین رژیم­های حقیقت در ایران منجر به ناتوانی دستگاه زور در تولید سوژه بهنجار شده و پیامد این بی سوژگی بهنجار، ناکارآمدی دولت است.