دیدگاه آيت ا... هاشمي رفسنجاني در موضوع مشروعيت نظام سياسي
کلمات کلیدی:
هاشمي رفسنجاني، مشروعيت، نظام سياسيچکیده
در فلسفه ی سیاست، بحث از مشروعیت و حقانیت هر حکومتی از کلیدی ترین و مهم ترین مباحث است، از این رو اندیشمندان و تئوری پردازان نظام های مختلف سیاسی ناگزیر به بحث درباره ی آن هستند. شخصیت هایی چون امام خمینی (ره)، آیت الله جوادی آملی، آیت الله مصباح یزدی و بسیاری دیگر از فقهای گذشته و معاصر منشا حکومت فقیه را تنها و تنها بر اساس نصب عام فقها از جانب خداوند دانسته و رای مردم را به عنوان عاملی برای تحقق و عینیت بخشیدن به این حکومت (مقبولیت) ارزیابی می کنند. گروه دیگری از فقهای معاصر، منشا دینی حکومت فقها را تلفیقی از صلاحیت نفس الامری فقها (بر اساس نصب عام الهی) به علاوه ی ضمیمه شدن رای و نظر مردم می دانند. به عبارت دیگر این گروه رای مردم را افزون بر مقبولیت بخشی به حکومت جز دخیل در شرعی بودن آن ارزیابی میکنند. شخصیتهایی چون آیت الله منتظری، آیت الله مکارم شیرازی، آیت الله مشکینی و برخی دیگر از فقهای معاصر از این نظریه دفاع می کنند. در کنار این دو گروه از فقها برخی دیگر از شخصیتهای غالبا سیاسی را می توان نام برد که تنها عامل حقانیت حکومت را رای و نظر مردم دانسته و مسالهی نصب عام فقها برای حکومت را به هیچ وجه قبول ندارند. شخصیتی چون محمد مجتهد شبستری از جمله ی این افراد است. اما آنچه این مقاله در صدد بررسی آن است پاسخ به این پرسش است که نظر آیت الله هاشمی رفسنجانی به عنوان شخصیتی که اجتهاد و تفکر بالای اسلامی وی مورد تایید مقام معظم رهبری قرار گرفته درباره ی منشا حکومت فقها کدام یک از سه نظریه ی مذکور است. از دیدگاه آیت ا... هاشمی رفسنجانی، مشروعیت نظام سیاسی مبتنی بر حقانیت الهی و مقبولیت مردمی است و در اندیشه وی، ولایت فقیه در همین چارچوب شانیت سیاسی می یابد. اساس دیدگاه آیت الله هاشمی در باب ضرورت و اهمیت مشروعيت نظام سياسي، ثبات و استمرار داشته ولی در خصوص چگونگی تحقیق مشروعيت نظام سياسي در جامعه متناسب با شرایط اجتماعی و اقتضائات زمانه منعطف بوده و تحولاتی داشته است. از نظر او افراد براساس باورها و سلایق سیاسی- اقتصادی و مدیریتی، گرد هم جمع اوری و سازمندهی میشوند. تا از طریق انتخابات بتواند آنها را در اداره کشور براساس همان باورها و سلایق دخیل کرد.
دانلودها
مراجع
Ali Hosseini Abbasi, M. R., Mortazavi Asl, S. K., & Sinaii, S. A. (2023). Analytical-critical review of Ayatollah Akbar Hashemi Rafsanjani's approach and way of acting in Tehzb and democracy. Approach to the Islamic Revolution, 17(62), 87-106.
Alizade, H. (1998). Special culture of political science. Tehran: Aperture.
Bashiriyeh, A. (2007). Revolution and Victory. Tehran: Maarif of Revolution.
Bashiriyeh, A. (2013). The days of stability. Tehran: Maarif El-Ghebanal.
Bashiriyeh, H. (2004). Teaching Political Knowledge. Tehran: Contemporary View.
Hashemi Rafsanjani, A. (2007). Passing through the crisis. Tehran: Maarif of the Revolution.
Hashemi Rafsanjani, A. (2010). A detailed list of speeches of the Expediency Recognition Forum.
Mahmoudinia, A. (2018). Researching the policies and performance of the government in the Islamic Republic of Iran Senior thesis, Qazvin, Imam Khomeini University].
Martin, J. (2008). The Poulantzas Reader: Marxism, Law and the State. London: Verso.
Rahmani, A. (2010). Western Studies. Tehran: Imam Khomeini Educational and Research Institute.
Ritzer, J. (1999). Sociological theories in the contemporary era. Tehran: Scientific Publications.
Saeedi Rooh, E.-A. (2010). An analysis of Hashemi Rafsanjani's positions in the 10th presidential election Tehran: Islamic Revolution Documentation Center].
Shakuri, A., & Maadikhah, A. M. (1999). Tehiz and the Islamic Republic from the perspective of Ayatollah Hashemi Rafsanjani. Yad magazine(53, 54, 55, 56).
Valadbeygi, A. S. (2010). Examining the relationship between Islam and pragmatism: Islamic pragmatism. Zamane magazine(93).
