بررسی نقش حوزه عمومی و جامعه مدنی در توسعه سیاسی ایران معاصر
کلمات کلیدی:
حوزه عمومی, جامعه مدنی, توسعه سیاسی, احزاب سیاسی, انجمنهای داوطلبانهچکیده
مفاهیمی چون حوزه عمومی، جامعه مدنی و توسعه سیاسی از جمله موضوعات مهمی میباشند که در دهههای اخیر مورد توجه بسیاری اصحاب فکر و اندیشه و محققین حوزه علوم اجتماعی قرار گرفته است. حوزه عمومی عرصه حضور و مشارکت آزادانه و برابر همه شهروندان برای گفتگو در جامعهای دموکراتیک است که قرابت و همپوشانی نزدیکی با جامعهی مدنی دارد و در صورت رشد و انسجامبخشی میتواند زمینه عینی فعالیت سازمانیافتهی نهادهای سیاسی، احزاب و انجمنهای داوطلبانه و مستقل از دولت را به همراه داشته باشد و در ذیل جامعهای باز و انتقادی با ماهیتی رهاییبخش در تحقق آزادیهای سیاسی و حقوق اساسی شهروندان عمل کند. امکان شکلگیری حوزه عمومی و جامعه مدنی در طی ادوار تاریخی و جریان گرفتن آن در توسعه سیاسی ایران معاصر، همواره با فراز و نشیبهای زیادی همراه بوده است. نقطه عطف شکلگیری و سازمانیابی آن در تاریخ معاصر کشور، در اثنای انقلاب مشروطه بود در طی دوران پر حوادث پهلوی اول و دوم، علیرغم رشد نسبی سواد و پیدایش طقات متوسط جدید و گروهگراییهای سیاسی با مرامهای فکری مختلف و از دیگر سو، به دلیل قرار گرفتن در یک ساخت سیاسی یکجانبه آن هم با اولویت مدرنیته غربی و نوسازیهای اقتتصادی و اجتماعی توفیقی پیدا نکرد. کشاکشها و تقابلهایی که حاصل آن انقلاب اسلامی سال 1357 بود. سرانجام در دههای پس از انقلاب با وجود شبکههای متنوع از گروههای سیاسی و اجتماعی، باز هم جامعه مدنی در ایران نتوانست به یک قدرت اجتماعی پویا و تاثیرگذاری تبدیل شود. سعی ما در این مقاله تعیین سطوح رابطه میان حوزه عمومی و جامعه مدنی بر توسعه سیاسی است. پژوهش حاضر به شیوه توصیفی و تحلیلی و با گردآوری اطلاعات اسنادی و کتابخانهای تدوین گردیده است. پیشینههای تحقیق و بنیادهای تئوریگی، حکایت از ارتباط تنگاتنگ حوزه عمومی و جامعه مدنی با توسعه سیاسی دارد. به عبارتی نتایج حاصل از این یافتهها بیانگر رابطه و تاثیر عواملی چون: وجود فضای باز سیاسی، جامعهی انتقادی با گفتگوی آزاد، نهادهای مستقل از دولت و انجمنهای داوطلبانه و حفظ حریم خصوصی با معنا بخشیدن به حقوق اساسی شهروندان بر توسعه سیاسی است شاخصهایی که اهتمام عملی به آن میتواند زمینهها و مسیر تکامل توسعه سیاسی در ایران را هموار سازد.
دانلودها
مراجع
Afrough, E. (1999). Civil Society and Its Position in Iran. Public Culture Quarterly(18-19).
Aghamohammadi, B., Sedigh, M. E., & Shirzadi, R. (2022). The Function of Political-Civil Institutions and Their Role in the Political Development of the Country. Human Geography Research, 54(4), 1247-1261.
Ahmadi, H. (1998). Collected Articles on Civil Society and Today's Iran. Tehran, Naghshe o Negar.
Akhavan Kazemi, M. (1998). Political Development and Civil Society. Political-Economic Information Journal(127 & 128).
Akhavan Kazemi, M., & Seyed Shams, a.-D. (2018). Research Trends in Political Development in Contemporary Iran. Parliament and Strategy(95).
Amin, S. H. (1997). The Status of Civil Society in the Constitution. Tehran.
Ansari, M. (2004). The Public Sphere as a Discursive Democracy. Specialized Quarterly of Political Sciences, Islamic Azad University, Karaj(1).
Arendt, H. (1973). The Origins of Totalitarianism. New York: Harcourt Brace & Company.
Ataei Valeh, H., Sedigh, M. E., & Amini, A. (2022). The Role of Civil Institutions and Urban Diplomacy in Iran's Political Development. Iranian Political Sociology Monthly, 5(6), 536-558.
Azarshab, M. T., & Asoudeh, R. (2019). The Role of Civil Society in Political Development (Vol. 3).
Bashiriyeh, H. (1999). Civil Society and Political Development in Iran. Tehran, Institute for Modern Science Publishing.
Bashiriyeh, H. (2001). Political Sociology. Tehran, Ney Publishing.
Calhoun, C. (2010). The History of the Concept of Civil Society and the Public Sphere. Legal Research Journal(51).
Chalabi, M. (1996). Sociology of Order. Ney Publishing, First Edition.
Delavari, A. (2015). The Classical Model of Political Development with a Look at the Western European Experience. Planning and Social Development Quarterly(22).
Fakhraei, S. (2009). Jeffrey Alexander's Sociological Thoughts. Sociological studies, 1(4).
Freese, I. (1995). Gesellschaft versus Politik: Anmerkungen zu Hannah Arendts der Philosophie der Politik. Zivile Gesellschaft und Zivilisatorischer Prozess oder Dialektik, 3. (Enzyklopädische Zeitschrift für Philosophie und Wissenschaften)
Ghasemi, Y. (2010). The Relationship Between State and Civil Society in Iran from a Historical Sociology Perspective. Social Sciences Journal(2).
Haji Aghaei, R., & Paknia, M. (2018). Explaining the Position of the Public Sphere and the Political in Hannah Arendt's Political Thought. Journal of Political and International Approaches.
Handal, P., & Habermas, J. (2002). Public Domination. Tehran, Arghanoon Publishing, Issue 20.
Hariri Akbari, M. (2006). Democracy and Civil Society. Journal of Social Sciences, Ferdowsi University of Mashhad, 3.
Held, D. (1999). Models of Democracy. Tehran, Roshangaran and Women's Studies Publishing.
Jalaeipour, H., & Mohammadi, J. (2017). Contemporary Sociological Theories. Tehran, Ney Publishing.
Kamali, M., & Pouladi, K. (2002). Civil Society, State, and Modernization in Contemporary Iran. Tehran, Baz Publishing.
Mousaei, M. (2009). The Relationship Between Social and Economic Development. Institute for Humanities and Cultural Studies, Rahbord(20).
Mousavi, S. G., & Mousavi, H. (2015). Civil Society and Social Development in Iran. Afaq-e Oloum-e Ensani Monthly(36).
Pusey, M. (1987). Jurgen Habermas. London: Tavistock.
Reiss, H. (1971). Kant's Political Writing. Cambridge University Press.
Sabzaei, M. T. (2015). Sociological Analysis of the Public Sphere in Post-Revolutionary Iran. Social Sciences Quarterly(71).
Sariolghalam, M. (2001). Rationality and the Future of Iran's Development. Tehran, Middle East Scientific Research and Strategic Studies Center.
Schumpeter, J. (1996). Capitalism, Socialism, and Democracy. Tehran, Nashr Markaz.
Shiyari, A., & Farhangi, M. M. (2019). The Impact of Government Policies on Political Development and the Formation of Civil Society in Iran. Epistemological Studies in the Islamic University, 23(4), 723-744.
Vafaei, K. (2014). Political Development and Modern Politics. Specialized Quarterly of Political Sciences.
Whitehead, L. (2004). The Uncivil Interstices between Civil and Political Society. In Peter Bunell & Peter Cavert (Eds.), Civil Society in Democratization.

دانلود
چاپ شده
ارسال
بازنگری
پذیرش
شماره
نوع مقاله
مجوز
حق نشر 2025 Seyyed Qasem Mousavi (Author); Manochehr Pahlavan (Corresponding Author); Ali Rahmani Firouzjah (Author)

این پروژه تحت مجوز بین المللی Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 می باشد.