تاثیر تحولات سیاسی ایران بر تأسیس و انحلال نهضت مقاومت ملی

نویسندگان

    فرهاد بابائی گروه تاریخ، واحد یادگار امام خمینی(ره) شهرری، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران
    علی اکبر خدری زاده * گروه تاریخ، واحد یادگار امام خمینی(ره) شهرری، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران khedrizadeh43@iau.ac.ir
    محمد کلهر گروه تاریخ، واحد یادگار امام خمینی(ره) شهرری، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

کلمات کلیدی:

نهضت مقاومت ملی, احزاب ملی گرا, مصدق, تاریخ معاصر

چکیده

پس از وقوع کودتای ۲۸ مرداد ۱۳۳۲ و سقوط دولت ملی دکتر محمد مصدق، فضای سیاسی ایران به دوره‌ای از سرکوب و محدودیت شدید برای فعالیت احزاب و نیروهای ملی‌گرا وارد شد. با تعطیلی جبهه ملی ایران و تشکیل ساواک، عرصه فعالیت سیاسی به شدت تنگ گردید و احزاب ملی‌گرا عملاً امکان حضور علنی را از دست دادند. در چنین شرایطی، برخی رهبران ملی‌گرا دستگیر شدند و گروهی دیگر به صورت مخفیانه نهضت مقاومت ملی را پایه‌گذاری کردند. این نهضت با برگزاری جلسات پنهانی، چاپ و انتشار اعلامیه‌ها و تلاش برای بسیج نیروهای ملی و مذهبی، کوشید تا دستاوردهای نهضت ملی شدن نفت را حفظ و حکومت ملی را بازگرداند. نهضت مقاومت ملی با هدف مقابله با رژیم‌های دست‌نشانده و سلطه خارجی، نیروهای مختلف سیاسی و مذهبی را حول محور مبارزه علیه کودتا و استبداد متحد ساخت. با این حال، فشارهای سیاسی، سرکوب‌های گسترده و تحولات ساختاری در ساختار قدرت، به تدریج منجر به انحلال این نهضت و ظهور جبهه ملی دوم گردید. این پژوهش به بررسی تأثیر تحولات سیاسی ایران بر تأسیس، عملکرد و انحلال نهضت مقاومت ملی می‌پردازد و نقش این تحولات را در تداوم مبارزات ملی و شکل‌گیری جریان‌های سیاسی بعدی تحلیل می‌کند. همچنین، ضمن معرفی کارکرد احزاب ملی‌گرا و نحوه تعامل آن‌ها با یکدیگر، به ریشه‌یابی ناکامی‌های سیاسی و اجتماعی این دوره می‌پردازد و نشان می‌دهد که سرکوب احزاب و سازمان‌های ملی‌گرا در دوره پهلوی دوم، زمینه‌ساز شکل‌گیری نیروهای مخالف پرقدرت در جامعه شد.

دانلودها

دسترسی به دانلود اطلاعات مقدور نیست.

مراجع

Aydin, U., & Azhgaliyeva, D. (2019). Assessing Energy Security in the Caspian Region: The Geopolitical Implications for European Energy Strategy. Ideas for Developing Asia and the Pacific. https://doi.org/10.1142/9789811204210_0009

Bednar, D. J., & Reames, T. G. (2020). Recognition of and response to energy poverty in the United States. Nature Energy, 5(6), 432-439. https://doi.org/10.1038/s41560-020-0582-0

Cutler, R. M. (2003). The Caspian energy conundrum. Journal of International Affairs, 89-102.

Goldthau, A., & Youngs, R. (2023). The EU Energy Crisis and a New Geopolitics of Climate Transition. Journal of Common Market Studies, 61(1), 115-124. https://doi.org/10.1111/jcms.13539

Jafari Far, A., & Khani, M. (2021). Competition of Great Powers in the South Caucasus Region. Strategic Environmental Studies Quarterly, 5(3), 43-64.

Japaridze, T., & Roubanis, I. (2013). Tbilisi’s Relevance to Washington: What Is, Where Is, and What Can Be. American Foreign Policy Interests, 35(5), 272-282. https://doi.org/10.1080/10803920.2013.838861

Karpenko, N., & Tkach, I. (2020). Geopolitical perspectives of the triangle “Kyiv-Minsk-Nur-Sultan”, situated on the Chinese “Silk Road” under the “American umbrella”. Political Science and Security Studies Journal, 1(1), 55-60.

Meyssignac, B., Guillaume-Castel, R., Roca, R., & Niculescu, G. V. (2023). Revisiting the global energy budget dynamics with a multivariate Earth energy balance model to account for the warming pattern effect The Geopolitics of Energy in the South Caucasus and the Prospects for Regional Energy Security Cooperation. Journal of Climate, 137, 51. https://doi.org/10.1175/JCLI-D-22-0765.1

Mirashrafi, Kiani, & Shirkhani. (2018). Comparative Study of US and Russian Policies Towards Energy Security in the South CaucasusJO - Quarterly Journal of International Relations Studies. 11(43), 129-165.

Montazemi, & Soleimani. (2011). Russia and Georgia: From Interactions to Tensions. Quarterly Journal of International Relations Studies, 4(14), 117-142.

Saleh, S. S., Nasirov Khudam, E., Ibrahim, I., & Simons, G. (2021). South caucasus and a ‘New Great Game’: the communication of competition in securitised international relations. Journal of Contemporary European, 29(2), 282-294. https://doi.org/10.1080/14782804.2020.1826914

Sari, D. N., Syaharuddin, S., Handy, M. R. N., Rajiani, I., & Subiyakto, B. (2022). The Spirit of Nationalism of the Banjar People on the Proclamation of 17th May 1949. The Kalimantan Social Studies Journal, 4(1), 9-17. https://doi.org/10.20527/kss.v4i1.4970

Schmidt-Felzmann, A. (2019). Between geopolitics and market rules: the EU’s Energy interdependence with Russia. Post-Crimea Shift in EU-Russia Relations: From Fostering Interdependence to Managing Vulnerabilities.

Taheri, A., & Farhmand, B. (2015). The Role of Interaction and Confrontation between US and Russian Foreign Policies in the Development of the South Caucasus Region: A Case Study of Energy . Specialized Quarterly Journal of Political Science, 10(29), 139-181.

Yazdani, A. A., Aeinvand, H., & Bagheri Ajieh, A. (2017). The Role of America and Russia in the Geopolitical Crises of Georgia and Ukraine. World Politics, 5(4), 259-261.

چاپ شده

۱۴۰۴/۱۰/۰۳

ارسال

۱۴۰۴/۰۲/۱۲

بازنگری

۱۴۰۴/۰۴/۰۲

پذیرش

۱۴۰۴/۰۴/۱۱

شماره

نوع مقاله

پژوهشی

ارجاع به مقاله

بابائی ف.، خدری زاده ع. ا.، و کلهر . م. (1404). تاثیر تحولات سیاسی ایران بر تأسیس و انحلال نهضت مقاومت ملی. مطالعات سیاسی-اجتماعی تاریخ و فرهنگ ایران. https://journalspsich.com/index.php/journalspsich/article/view/470

مقالات مشابه

21-30 از 143

همچنین برای این مقاله می‌توانید شروع جستجوی پیشرفته مقالات مشابه.

مقالات بیشتر خوانده شده از همین نویسنده