نظم اجتماعی نوین در اندیشه رهبری: الگوی گذار از چالش‌های معاصر به سوی تمدن نوین اسلامی

چکیده

پژوهش حاضر با هدف تبیین الگوی نظم اجتماعی نوین در اندیشه رهبری انقلاب اسلامی و دلالت‌های آن برای گذار از چالش‌های معاصر به سوی تمدن نوین اسلامی انجام شده است. در عصر تحولات سریع جهانی و چالش‌های پیچیده اجتماعی، درک و بازتعریف مفهوم نظم اجتماعی اهمیتی حیاتی یافته است. این مطالعه با بهره‌گیری از رویکرد کیفی و با استفاده از روش تحلیل مضمون، به بررسی عمیق بیانات و مکتوبات رهبر انقلاب در بازه زمانی 1368 تا 1401 پرداخته است. یافته‌های پژوهش، هشت مضمون فراگیر را به عنوان ابعاد اصلی نظم اجتماعی نوین شناسایی کرده است: استحکام درونی و پایداری نظام، اخلاق‌مداری و معنویت‌گرایی جامعه، مشارکت فعال و مسئولانه مردمی، خودکفایی و استقلال همه‌جانبه، عدالت‌محوری و رفع تبعیض، پویایی و تحول‌پذیری سازنده، شفافیت و پاسخگویی حاکمیتی، و هوشیاری و مقاومت در برابر تهدیدات. این الگو با ترکیب خلاقانه عناصر سنتی و مدرن، و تأکید همزمان بر ابعاد مادی و معنوی حیات اجتماعی، ظرفیت قابل توجهی برای پاسخگویی به چالش‌های معاصر نظم اجتماعی و حرکت به سوی تمدن نوین اسلامی نشان می‌دهد. مقایسه تطبیقی این الگو با نظریات کلاسیک و معاصر نظم اجتماعی، نشان‌دهنده نوآوری‌های قابل توجهی در زمینه تلفیق عاملیت و ساختار، پویایی و ثبات، و ابعاد مادی و معنوی است. این پژوهش ضمن ارائه راهکارهای عملیاتی برای پیاده‌سازی الگو، بر ضرورت مطالعات بیشتر برای درک عمیق‌تر ابعاد مختلف این الگو و چالش‌های اجرایی آن تأکید می‌کند.