تحلیل و بررسی تطبیقی خیر عمومی از دیدگاه آیه الله مصباح یزدی و استوارت میل

Abstract

خیر عمومی موضوعی است که در طول تاریخ فلسفه سیاسی بسیار به آن پرداخته شده است، ارسطو از ایده «خیر عمومی» به عنوان مبنای تمایز خود، بین قوانین اساسی «درست»، که به نفع مشترک منجر می گردد و قوانین اساسی « نادرست»، که به نفع حاکمان است، می پردازد. اندیشمند اصالت فایده، استوارت میل، معتقد است که مهمترین خیر عمومی، عمل یا قاعده عمل است. وی تنها در صورتی خیر عام را قابل پذیرش می داند که آن خیر، حداقل به اندازه هر گزینه دیگری، به غلبه خیر بر شر در سراسر جهان منجر شود. بنابراین، معیار ارزیابی هر عملی، افزایش یا کاهش سطح شادکامی و رضایت جامعه است و  در اندیشه اسلامی از دیدگاه  آیه الله مصباح مجور شناخت خیر عمومی را ارزش گذاری افعال انسان می دانند و معتقدند قبل از ورود به شناخت خیر عمومی، می بایست شناختی نسبت به اقسام لذت و رابطه آن با مصلحت پیدا نمود و انسانی می تواند به شناخت خیرعمومی برسد که منشا حسن و قبح عقلی را درک نموده و عقل آن بینش بین مصلحت و مفسده را تشخیص یدهد و خیر عمومی را بدون آمیخته با مفسده بخواهد و فقط با هدف رسیدن به منافع مادی و دنیوی حکم ننماید در این مقاله با روش تحلیل تطبیقی به بررسی آرای دو اندیشمند پرداخته شده است.