تحلیل اشعار شیون فومنی: پیوند میان زبان، فرهنگ و هویت، نقد اجتماعی و سیاسی

چکیده

زمینه و هدف: شیون فومنی از نوآورترین غزل سرایان معاصر گیلانی است. مقالات و مطالب فروانی درباره اشعار شیون فومنی نگاشته شده است اما در هیچ یک سبک هنری اشعار فومنی و پیوند میان هنر، زبان و فرهنگ بومی گیلان مورد بررسی قرار نگرفته است در این راستا هدف پژوهش حاضر، زیبایی‌شناسی در سبک اشعار شیون فومنی می­باشد.  

روش­ها: پژوهش حاضر به شیوۀ توصیفی- تحلیلی و با بهره گیری از منابع کتابخانه ای است. گردآوی داده­های این جستار با تکیه بر منابع كتابخانه­ای، مقالات و بهره­گیری از پایگاه­های الکترونیکی معتبر انجام گرفته است و سپس نگارنده به روش توصیفی و تحلیلی از منظر سبک شناسی اشعار شیون فومنی را تحلیل و واکاوی نموده است.

یافته­ها: شیون فومنی از زبان عامیانه و محاوره‌ای گیلکی به عنوان ابزاری برای حفظ و احیای فرهنگ بومی و هویت محلی خود استفاده می‌کند. او با به‌کارگیری واژگان و اصطلاحات محلی، به مخاطبان خود احساس نزدیکی با فرهنگ گیلان می‌دهد و از این طریق، هویت فرهنگی خود را در شعر منعکس می‌کند. در برخی از اشعارش، شیون به زبان گیلکی شعر می‌گوید و از واژگان و اصطلاحات رایج در گویش محلی بهره می‌برد. این امر به برجسته‌سازی هویت بومی شاعر و فرهنگ گیلان کمک می‌کند.

نتیجه گیری: نتایج پژوهش نشان می­دهد كه توجه شاعر به كاربرد فراوان ترفندهای بدیع معنوی از قبیل: تناسب، تضاد، تلمیح و ارسال المثل و صورتهای خیالی همچون: تشبیه، استعاره، كنایه و جاندارانگاری می­باشد. ترکیبات پارادوکسیکال را می­توان از مهمترین ابعاد زیبایی شناختی زبان او به حساب آورد که در شعر او پرکاربردند و زیبایی و تأثیر سخن را دو چندان کرده­اند. محورهای گفتمانی، چون: اندیشه‌های اجتماعی و سیاسی، انسان‌گرایی و توجه به ارزش‌های انسانی، توجه به مسائل وجودی و فلسفی، عشق پاک و بی آلایش وارتباط با طبیعت و محیط زیست، تأمل بر رنج و درد انسانی، انتقاد از زندگی مدرن و ماشینی، تأکید بر هویت فرهنگی و بومی، نگاه به سرنوشت و تقدیر و ... از موضوعات مهمی است كه در سطح فکری شیون فومنی دیده می­شود.