ترکان آلتایی و روابط تجاری آنان با ساسانیان

چکیده

از زمان اشکانیان نام اقوامی در متون مشاهده می­شوند که اندک اندک روی به مرزهای شرقی ایران آوردند و در نیمه دوم شاهنشاهی ساسانی، ایرانیان با اقوام جدید آلتایی در مرزهای شرقی خود مواجهه شدند. این مهاجرت­ها به گونه­ای بود که تا سده­های بعد هم ادامه داشت و در پی آن، ساسانیان در کنار جنگیدن با هماورد خود، رومیان با این اقوام چادرنشین هم باید می­جنگیدند و در نتیجه برای آنان تبعاتی را در پی داشت؛ یعنی گذشته از پیروزی و مغلوب شدن و پیامدهای سیاسی، بر روابط اقتصادی، تجاری و فرهنگی آنان هم تأثیر گذاشت. هدف این مقاله، بررسی و پژوهش بر روابط تجاری بین ساسانیان و آلتاییان است و این که پیامدهای این روابط چه بوده است. از این رو، روش کار هم نخست بررسی اجمالی اقوام آلتایی و مهاجرت آنان به مرزهای شاهنشاهی ساسانی است و پس از آن، به روابط تجاری بین این دو سرزمین اشاره داشته و روابط تجاری بین دو دولت را در زمینه­های گوناگون و تبادلات کالا بررسی می­کند و در کنار آن به اهمیت جاده ابریشم برای اقتصاد دو سرزمین هم پرداخته است. در پایان، چنین برداشت شد که پیامدهای تجاری برای هر دو دولت سودآور بوده، اما با چیرگی تدریجی آلتاییان، منفعت آن بیش تر نصیب آنان شد.